تبریز

تبریز یکی از شهرهای بزرگ ایران و مرکز استان آذربایجان شرقی است. این شهر بزرگ‌ترین شهر منطقه  شمال‌غرب کشور و مناطق آذربایجانی ‌نشین بوده و قطب اداری، ارتباطی، بازرگانی، سیاسی، صنعتی، فرهنگی و نظامی این منطقه شناخته می‌شود. تبریز به دلیل جای‌دادن بسیاری از کارخانه‌ های مادر و بزرگ صنعتی در خود و نیز وجود بیش از ۶۰۰ شرکت قطعه ‌ساز در آن، دومین شهر صنعتی - پس از تهران- به شمار می‌رود. این شهر به دلیل صنعتی‌بودن، یکی از مهم‌ترین شهرهای مهاجر پذیر کشور محسوب می‌شود.  همچنین نام تبریز به عنوان «دومین شهر دانشگاهی ایران»، «شهر اولین‌ها» ، «شهر زیرگذرها و روگذرها» و «امن‌ترین شهر ایران» مطرح است.

با کشفیات اخیر در محوطه مسجد کبود قدمت تبریز تا ۴۵۰۰ سال برآورد می‌شود. در سده چهارم هجری یاقوت حموی تبریز را مشهورترین شهر آذربایجان می‌خواند.

در سده‌های پنجم تا سوم پیش از میلاد تبریز یکی از شهرهای پر جمعیت آن دوران بشمار میرفته ‌است. شهر دارای دروازه ‌های متعددی بوده و بیش از ۳۰۰ کاروانسرای در آن جای داشته‌است. به لحاظ استقرار آن در منطقه جغرافیایی خاص شهر پی در پی دستخوش حوادث طبیعی مانند زلزله گشته ‌است و همچنین به عنوان بزرگ‌ترین شهر نزدیک به ارمنستان و روم شرقی آن زمان همیشه مورد تاخت و تاز دشمنان شمالی و شمال شرقی قرار گرفته ‌است. بدین علت با وجود قدمت کهن آن اکثر آثار تاریخی آن از بین رفته ‌است. تبریز یکی از با اهمییت ترین مراکز بازرگانی آن دوران بوده و به‌عنوان پل ارتباطی بین شرق و غرب اهمییت فراوانی داشته ‌است. مردمان آن از دیرباز به کار بازرگانی اشتغال داشتند و این فرهنگ تاکنون نگهداری شده ‌است.
تبریز قطب صنعت خودروسازی و قطعه‌سازی ایران بوده و با تولید سالانه  ۱۶٬۰۰۰ دستگاه موتور دیزل، به عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده  این نوع دستگاه در سطح منطقه  خاورمیانه شناخته می‌شود. این شهر -پس از تهران- رتبه  دوم برج‌سازی را در بین شهرهای کشور به خود اختصاص داده‌است. جمعیت تبریز در سال ۱۳۸۵ خورشیدی بالغ بر ۱٬۳۷۸٬۹۳۵ نفر بوده که این تعداد در سال ۱۳۹۰ خورشیدی به ۱٬۷۰۰٬۰۰۰ نفر افزایش یافته‌است. این شهر همچنین در سال ۱۵۰۰ میلادی با دارابودن ۲۵۰ هزار نفر جمعیت، چهارمین شهر بزرگ جهان محسوب می‌شده‌است.
به جهت ریشه‌کنی تکدی‌گری از تبریز، این شهر به عنوان  «شهر بدون گدا»  شناخته می‌شود. سازمان بهداشت جهانی به مدت سه سال متوالی، تبریز را به عنوان سالم‌ترین شهر ایران برگزیده‌ است. این شهر به دلیل جذب سرمایه‌های کلان بخش خصوصی به عنوان «مهد سرمایه‌گذاری ایران» شناخته می‌شود؛ آن‌چنان که به مدت ۵ سال متوالی، دارنده  رتبه  نخست جذب سرمایه در بین شهرهای کشور بوده ‌است. پس از بهره ‌برداری از آزادراه نبی‌اکرم، میزان مسافرپذیری تبریز روبه افزایش نهاد و این شهر پس از مشهد، به عنوان دومین شهر مسافرپذیر کشور مطرح گردید.
نام تبریز در کتاب‌ها و اسناد تاریخی تحت نام‌های مختلفی نظیر «تَورِز» ، «تَورِژ» ، «تِبریز» و «توری» به ثبت رسیده‌است. این شهر در طول تاریخ بارها ویران و تجدید بنا شده و بنای فعلی آن به دوران اشکانی و ساسانی برمی‌گردد. تبریز در طول حکومت چهارصدساله  خاندان «رَوّادی» و اسکان قبیله  عرب «اَزْد» به شکوفایی رسید و اوج شکوفایی آن در زمان ایلخانان بود که در این زمان، این شهر پایتخت قلمرویی پهناور از نیل تا آسیای مرکزی بوده ‌است.
تبریز در سده‌های گذشته شاهد حوادث متعددی از قبیل اشغال توسط بیگانگان و زمین‌لرزه‌های مهلک بوده‌است. این شهر پایتخت سیاسی حکومت‌های اتابکان، ایلخانان، چوپانیان، جلایریان، قراقویونلوها، آق ‌قویونلوها و نخستین پایتخت حکومت صفویان بوده ‌است.